قبل و بعد از خواندن هر کتابی سوالاتی در ذهن خواننده شکل می‌گیرد. برای نقد و بررسی کتاب «راهنمای جامع تولید و فرآوری انگور» بهتر است از نویسنده – دکتر محمدعلی نجاتیان – شروع کرد. دکتر نجاتیان که از اساتید برجسته و شناخته شده در زمینه انگور است، هدف خود از نوشتن این کتاب را این‌گونه بیان می‌کند:
“قطعاً سه مقوله تحقیق، آموزش و ترویج یافته‌های کاربردی از ارکان اصلی تعیین کننده برای استفاده صحیح از امکانات کشور و حل مشکلات پیش رو در صنعت انگور می‌باشد.”
اولین سوال این است که آیا کتاب توانسته است به استفاده صحیح از امکانات کشور و حل مشکلات پیش رو کمک کند یا نه؟ سوال دوم این که احتمالا با چه تغییراتی می‌توانست تاثیرگذارتر باشد؟
موضوعات مطرح شده در کتاب
کتاب «راهنمای جامع تولید و فرآوری انگور» در سیزده بخش و 320 صفحه تدوین شده است. در وهله‌ی اول ممکن است که این حجم از مطالب برای خواننده‌ی عام زیاد به نظر برسد. اما همان‌طور که از نام کتاب مشخص است قرار بر ارایه یک راهنمای جامع در این زمینه بوده است و دقیقا به همین خاطر است که فصول کتاب گستره‌ی پهناوری را پوشش می‌دهد:
- دیباچه
- ارزش غذایی انگور
- گیاه شناسی، فنولوژی و بیولوژی انگور
- نیازهای گیاه مو
- تکثیر انگور
- احداث موستان
- هرس و سیستم های تربیت در انگور
- تکنیک های باغبانی
- کنترل آفات، امراض و علف های هرز
- برداشت و پس از برداشت
- فرآورده ها و پسماندهای انگور
- تنش های محیطی غیر زنده
- خلاصه تقویم مدیریت باغ انگور
کتاب با تاریخچه‌ای از وضعیت تولید و فرآوری انگور شروع می‌شود و در ادامه به معرفی ساختمان و بیولوژی ارقام و انواع انگور می‌پردازد. در فصل‌های بعدی درباره روش‌های تکثیر انگور، طراحی و احداث موستان و همین‌طور سیستم‌های تربیتی اطلاعات متنوعی را در اختیار خواننده می‌گذارد.
حجم گسترده‌ی اطلاعاتی که در کتاب پوشش داده شده است، از یک سو نقطه‌ی قوت آن به حساب می‌آید ولی از سوی دیگر فرصت دقیق شدن در موضوعات را از نویسنده گرفته است. هر کدام از فصل‌های اصلی کتاب به خودی خود می‌تواند موضوع یک یا چند جلد کتاب آموزشی پربار دیگر باشد.
صحت و انتقال مطلب
تا حالا بیشتر در باره کلیت و موضوعات کتاب صحبت شد و الان نوبت به کیفیت و اعتبار کتاب می‌رسد.
دکتر محمدعلی نجاتیان که دانش‌آموخته‌ی دانشگاه شیراز و دانشگاه تربیت مدرس است، عمر خود را در مسیر ترویج و توسعه‌ی صنعت انگور به کار گرفته است. نتیجه‌ی بخشی از مطالعات و تحقیقات ارزنده‌‌ی ایشان، مقالات و کتاب‌هایی بوده است که از بنیان علمی و اعتبار بالایی برخودارند. این کتاب هم مانند بقیه آثار او قابل اتکاست و این را میتوان با نیم‌نگاهی به بخش منابع کتاب دریافت.
یکی از جنبه‌های مهم در آموزش کشاورزی، قدرت انتقال و کاربردی بودن مطالب است. به نظر من کتاب در این جا لنگ می‌زند. این ضعف در فصل هرس و سیستم های تربیت در انگور، فصل تکنیک های باغبانی و فصل کنترل آفات، امراض و علف های هرز بیشتر جلب توجه می‌کند. بهتر بود از عکس‌ها و تصاویر گرافیکی بیشتر و باکیفیت‌تری استفاده می‌شد. کسی در جایی گفته‌بود که “یک عکس بهتر از صد جمله متن است”.
نکته‌ها و مطالب کاربردی در همه‌جای کتاب حضور دارند. اگر بخواهید زیر قسمت‌های مهم خط بکشید، تقریبا باید تمام سطرها را به عنوان مهم علامت گذاری کنید.
از لحاظ ویراستاری هم جای بهتر شدن وجود داشته است. البته شاید برای مخاطب کم توجه این قضیه چندان به چشم نیاید.
نویسنده در صفحات پایانی دو کار قابل تقدیر انجام داده‌است. اول این‌که تقویمی برای مدیریت باغ انگور تهیه کرده‌است که بسیار کاربردی و مفید است و درک یکپارچه‌ای از عملیات‌های مختلف به مخاطب می‌دهد. دومین کار هم تهیه کاتالوگی از انواع و ارقام مختلف انگور در ایران و جهان است.
جمع‌بندی:
کتاب نقطه‌ی شروع مناسبی برای عمیق‌تر شدن و درک بهتر جوانب مختلف این صنعت قرار می‌دهد. حجم وسیع اطلاعات ارایه شده در کتاب باعث شده است که یک مرجع به حساب بیاید؛ هر کدام از بخش‌های مختلف کتاب را میتوان به عنوان دریچه‌ای برای ورود به آن موضوع دانست.
2 دیدگاه. همین الان خارج شوید
سلام. از گذاردن این مطالب مفید در سایت، از شما کمال تشکر را دارم.
لطفا بفرمائید که کتب پیشنهادی شما را از چه طریق یا از چه محلی میتوان خریداری کرد؟
سلام مهرداد،
کتاب فروشی‌های معتبر دانشگاهی معمولا این کتاب رو دارند. با این حال اگر مشکلی در پیدا کردنش داشتید، بفرمایید تا براتون تهیه و ارسال کنیم.